Thực phẩm chức năng đang trở thành một xu hướng mới trong lĩnh vực dinh dưỡng nhờ vào khả năng hỗ trợ bảo vệ sức khỏe cho người tiêu dùng. Nó đặt ra một ranh giới đặc biệt giữa thực phẩm thông thường và thuốc, được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, phụ thuộc vào mục đích sử dụng và chức năng hỗ trợ cụ thể. Cùng tìm hiểu bài viết sau để biết cách phân loại thực phẩm chức năng.
5 cách phân loại thực phẩm chức năng
Sau đây 5 cách phân loại các nhóm thực phẩm chức năng
1. Phân loại thực phẩm chức năng theo phương thức chế biến
Phương thức chế biến đã phân nhóm thực phẩm chức năng thành bốn loại bao gồm: Thực phẩm bổ sung vitamin, Thực phẩm bổ sung khoáng chất, Thực phẩm bổ sung hoạt chất sinh học và thực phẩm chế biến từ thảo dược.
Trong nhóm Thực phẩm bổ sung vitamin, có các sản phẩm như nước có hương vị trái cây giúp cung cấp vitamin C, E, beta-carotene, hoặc các viên uống bổ sung chất xơ. Đối với Thực phẩm bổ sung khoáng chất, đơn giản như các muối bổ sung iod, bánh kẹo chứa calci, hoặc nước bù điện giải. Ví dụ như ở các quốc gia phát triển như Anh, Mỹ, Nhật Bản, sản phẩm sữa bột được phát triển với việc bổ sung acid folic, vitamin, và khoáng chất. Trong khi ở Thái Lan, Hàn Quốc, Trung Quốc, việc bổ sung vitamin và khoáng chất vào nước tăng lực được ưa chuộng.
Nhóm Thực phẩm bổ sung hoạt chất sinh học bao gồm sữa và thức ăn cho trẻ phát triển được bổ sung thêm DHA, EPA.
Trong những quốc gia như Trung Quốc, Việt Nam, Hàn Quốc, nơi có nguồn dược liệu phong phú, các sản phẩm bảo vệ sức khỏe chế biến từ thảo dược nổi tiếng như Linh Chi, Nhân Sâm, Đông Trùng Hạ Thảo, Hà Thủ Ô đang được ưa chuộng.
2. Phân loại thực phẩm chức năng theo công dụng
Sử dụng thực phẩm chức năng theo đúng công dụng có thể mang lại hiệu quả cao, đặc biệt là khi chúng ta áp dụng chúng vào các mục đích cụ thể như sau:
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ chống lão hóa.
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ tiêu hóa, chẳng hạn như cho bệnh trào ngược dạ dày.
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị bệnh huyết áp, có thể là sản phẩm hỗ trợ hạ huyết áp hoặc tăng huyết áp.
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm đái tháo đường.
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ bệnh xương khớp.
- Thực phẩm chức năng tăng cường sinh lý, bao gồm cả sản phẩm tăng cường sinh lý nam và nữ.
- Thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ.
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ chức năng cho mắt.
- Thực phẩm chức năng phòng ngừa rối loạn tuần hoàn não.
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ làm đẹp, chẳng hạn như chứa collagen, vitamin E.
- Thực phẩm chức năng an thần và ngăn ngừa mất ngủ.
- Thực phẩm chức năng phòng ngừa bệnh nội tiết.
- Thực phẩm chức năng tăng cường sức đề kháng.
- Thực phẩm chức năng hỗ trợ tim mạch.
3. Phân loại thực phẩm chức năng theo dạng sản phẩm
Ranh giới giữa thực phẩm, thức ăn và thuốc dẫn đến việc phân loại thực phẩm chức năng thành hai dạng chính: Thực phẩm – Thuốc và Thức ăn – Thuốc.
Thực phẩm chức năng dạng Thực phẩm – Thuốc là dạng sản phẩm được chế biến theo cách tương tự như thuốc, bao gồm các hình thức như viên nén, viên nang, viên hoàn, dung dịch, và vẫn giữ nguyên bản chất là một loại thực phẩm hỗ trợ sức khỏe, không có tác dụng điều trị bệnh như thuốc.
Dạng Thức ăn – Thuốc được áp dụng bằng cách trực tiếp bổ sung hoạt tính vào thức ăn, ví dụ như cháo thuốc, canh bổ dưỡng, thường thấy nhất là dạng sắc nước uống.
4. Phân loại thực phẩm chức năng theo phương thức quản lý
Đối với sản phẩm chỉ có chức năng bổ sung vitamin và khoáng chất, thì chủ yếu cần có giấy phép công bố từ nhà sản xuất, chứng nhận tuân thủ tiêu chuẩn sản xuất theo quy định, và không yêu cầu đăng ký.
Tuy nhiên, đối với các nhóm sản phẩm Thực phẩm chức năng có tác dụng hỗ trợ điều trị hoặc phòng ngừa bệnh, cần thực hiện việc đăng ký với Cục An toàn vệ sinh thực phẩm thuộc Bộ Y tế và có được chứng nhận cùng giấy phép lưu hành sản phẩm. Sản phẩm này thường có khả năng sử dụng mà không cần sự chỉ định của bác sĩ, tuy nhiên, trong các trường hợp sử dụng với mục đích đặc biệt, cần có chỉ định và sự giám sát của người có chuyên môn, như trường hợp sử dụng Thực phẩm chức năng qua đường Sonde cho bệnh nhân.
5. Phân loại thực phẩm chức năng theo tiêu chí Nhật Bản
Tại Nhật Bản, Thực phẩm chức năng được phân thành hai nhóm chính: Nhóm Thực phẩm công bố về sức khỏe và Nhóm thực phẩm đặc biệt, bao gồm Thực phẩm cho người ốm, sữa bột cho trẻ, sữa cho Phụ nữ có thai và cho con bú.
Nhóm Thực phẩm công bố về sức khỏe (Foshu – Food for special health use) là dạng thực phẩm có mục đích đặc biệt, chứa các hoạt tính sinh học và có khả năng ảnh hưởng đến chức năng sinh lý của cơ thể người. Sử dụng hàng ngày có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe, sau khi đã được chính phủ phê duyệt và công nhận tính an toàn, độ hiệu quả và chất lượng dựa trên bằng chứng khoa học.
Nhóm sản phẩm có khuyến cáo chức năng dinh dưỡng (FNFC) nhằm cung cấp chất dinh dưỡng (vitamin, khoáng chất) thiết yếu cho sự tăng trưởng và phát triển lành mạnh của cơ thể. Sản phẩm này phù hợp cho những người có lượng dinh dưỡng từ thức ăn không đầy đủ, và không yêu cầu đăng ký với các cơ quan trực thuộc Bộ Y tế, miễn là có giấy phép sản xuất và kinh doanh.
Như vậy, bài viết đã chia sẻ đến bạn 5 cách phân loại thực phẩm chức năng đúng chuẩn. Dựa vào thông tin được chia sẻ, bạn có thể phân loại thực phẩm chức năng chính xác. Chúc bạn thành công!
